Bir arter ile bir venin doğrudan bağlanarak normal kapiller yatağı atlamasına yol açan anormal bir kan damarı bağlantısıdır. Arteriyovenöz fistül genellikle diyaliz hastalarında kan akışını artırmak için kasıtlı olarak oluşturulur. Ancak doğuştan olabilir veya travma sonucu da gelişebilir. Bu durum, kanın yüksek basınçlı arterlerden daha düşük basınçlı venlere doğrudan akışını sağlar. Bu da etkilenen bölgede kan dolaşımını etkileyebilir.
Arteriyovenöz Fistül Hangi Durumlarda Uygulanır?
Kronik böbrek hastalığı olan ve diyalize giren hastalar için arteriyovenöz fistül kullanılır. Kanı diyaliz makinesine ve geri taşımak için güvenilir bir yol sağlar. Diyaliz sırasında daha iyi bir kan akışı sağlayarak etkinliği artırır. Kemoterapi gibi tedaviler için güçlü ilaçların verilmesi gerektiğinde, kullanılabilir. Bu, ilaçların daha hızlı ve etkin bir şekilde dağıtılmasını sağlar. Bazı özel radyolojik incelemelerde, büyük miktarda kontrast madde gerektiğinde kullanılır.
Bu, kontrast maddenin hızlı ve etkili bir şekilde vücuda yayılmasını sağlar. Diğer vasküler erişim yolları başarısız olduğunda veya uygun olmadığında alternatif bir çözüm olarak değerlendirilir. Her hasta için uygun olan bir yöntemdir. Kişinin sağlık durumu, tedavi ihtiyaçları ve damar yapısı gibi faktörlere bağlı olarak doktorlar tarafından değerlendirilir. Arteriyovenöz fistül uygulanıp uygulanmayacağına karar verirken dikkatli olmak gerekir.
Arteriyovenöz Fistül Nasıl Yapılır?
Arteriyovenöz fistül oluşturulmadan önce hasta detaylı bir şekilde değerlendirilir. Hastanın damar yapısı, kan akış hızı ve genel sağlık durumu gibi faktörler incelenir. En uygun arter ve venin seçilmesi gerekmektedir. Genellikle kolun üst kısmındaki damarlar tercih edilir çünkü buradaki damarlar daha uzun süre sağlıklı kalabilir. Lokal anestezi altında, seçilen arter ve ven cerrahi olarak açılır. Arter ile ven arasında doğrudan bir bağlantı (anastomoz) oluşturulur. Bazen, damarlar yeterince uygun değilse, sentetik bir greft kullanılabilir.
Fistül oluşturulduktan sonra, genellikle birkaç hafta veya aylık bir süre zarfında olgunlaşması beklenir. Bu süreçte, damarlar genişler ve kan akışı artar, bu da diyaliz için gerekli olan daha yüksek kan akış hızını sağlar. Sağlıklı ve işlevsel kalması için düzenli kontrol ve bakım gerekir. Oluşabilecek komplikasyonlar, örneğin daralma veya tıkanıklık gibi sorunlar, erken teşhis ve müdahale ile yönetilir. Arteriyovenöz fistül yapımı, uygun tıbbi gözetim altında ve deneyimli bir cerrah tarafından yapılmalıdır. Hem hastanın genel sağlık durumu hem de fistülün başarılı bir şekilde işlev görmesi için bu önemlidir.
Arteriyovenöz Fistül Uygulandıktan Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler
Arteriyovenöz fistül bulunan kol, ağır kaldırma veya sıkıştırma gibi aktivitelerden korunmalıdır. Ayrıca, tansiyon ölçümü veya kan alma gibi işlemlerin bu koldan yapılmaması önemlidir. Fistül alanının temiz ve kuru tutulması enfeksiyon riskini azaltır. Herhangi bir kesik, çizik veya enfeksiyon belirtisi (kızarıklık, şişlik, ağrı) fark edildiğinde hemen sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Düzenli olarak kontrol edilmesi, kan akışının uygun olup olmadığını anlamak için önemlidir. Düzenli olarak “geri dönüş” adı verilen, kanın damar içindeki hareketini hissetmek için elle kontrol yapılabilir. Hemodiyaliz hastalarının sıvı alımı genellikle kısıtlanır. Arteriyovenöz fistül sağlıklı bir şekilde işlev görebilsin diye, doktorun önerdiği sıvı alım miktarına uyulması gerekir.
Sağlıklı bir diyet, özellikle potasyum, fosfor ve sodyum açısından dengeli bir diyet fistülün sağlığını destekler. Beslenme alışkanlıkları, doktor veya diyetisyen önerileri doğrultusunda düzenlenmelidir. Düzenli egzersiz, özellikle fistülün bulunduğu kolun kaslarını güçlendirmek için önemlidir. Ancak, aşırı zorlayıcı aktivitelerden kaçınılmalıdır. Fistülün düzenli olarak doktorlar tarafından kontrol edilmesi gerekir. Bu olası problemlerin erken teşhis ve tedavi edilmesini sağlar. Bu önlemlere ek olarak, anormallik veya endişe durumunda derhal tıbbi yardım almak önemlidir. Arteriyovenöz fistül, özellikle hemodiyaliz için hayati öneme sahiptir. Bu konuda dikkatli ve bilinçli olmak gerekmektedir.
