Atardamarlara yerleştirilen ince ve esnek bir tüptür. Arteriyel kateter genellikle yoğun bakım ve ameliyat sırasında kullanılır. Bu kateterle kan basıncı sürekli olarak izlenebilir. Ayrıca, kan örnekleri kolayca alınabilir. Doğrudan damar içine yerleştirildiği için hızlı sonuçlar sağlar. Enfeksiyon riskine karşı dikkatli kullanılmalıdır. Genellikle kol veya bacak arterlerine yerleştirilir.
Arteriyel Kateter Hangi Durumlarda Kullanılır?
Özellikle yoğun bakım hastalarında, sürekli ve doğru kan basıncı ölçümü için arteriyel kateter kullanılır. Solunum yetmezliği olan hastada kanın oksijen seviyesinin kontrol edilmesi için arteriyel kan örneği alınır. Ciddi travma veya şok durumlarında kan basıncını sürekli takip etmek ve hızlı tedaviye başlamak için kullanılabilir. Ameliyat sonrası kan basıncının ve kan gazlarının sürekli izlenmesi amacıyla kullanılır. Bazı durumlarda, ilaç ve sıvı tedavisi yapılabilir. Sepsis, ağır enfeksiyon ve çoklu organ yetmezliği olan hastalarda arteriyel kateter kullanılır. Sürekli hemodinamik izlem sağlanır.
Arteriyel Kateter Yerleştirilmesi Ağrılı Mıdır?
İşlem sırasında bölgeye lokal anestezi uygulanırsa, ağrı önemli ölçüde azalır. Kateter yerleştirme süresi kısa sürdüğü için ağrı genellikle kısa süreli olur. Her bireyin ağrıya karşı duyarlılığı farklıdır. Bazı hastalar hafif bir rahatsızlık hissederken, diğerleri daha fazla acı hissedebilir. Arteriyel kateter yerleştirme sırasında iğne batışı nedeniyle hafif bir acı veya baskı hissedilebilir. Kateterin yerleştirildiği arterin vücutta derin veya yüzeysel olmasına bağlı olarak ağrı seviyesi değişebilir. Kullanılan kateterin çapı daha genişse, daha fazla rahatsızlık hissedilebilir. Tecrübeli bir doktorun işlemi gerçekleştirmesi, hastanın daha az ağrı hissetmesini sağlar. Kateter yerleştirildikten sonra bölgede hafif bir rahatsızlık veya ağrı hissi olabilir. Ancak bu genellikle geçicidir. Bu faktörlerin her biri ağrı seviyesini etkileyebilir. Ancak arteriyel kateter sırasında lokal anestezi uygulanması ağrıyı hafifletir.
Arteriyel Kateter Ne Kadar Süreyle Takılı Kalabilir?
Kullanılan kateterin türü (geçici veya kalıcı) kateterin takılı kalma süresini belirler. Geçici arteriyel kateter genellikle kısa süreli kullanımlar içindir. Birkaç günden bir haftaya kadar sürebilir. Uzun süre takılı kalması enfeksiyon riskini artırabilir. Bu nedenle, enfeksiyon belirtileri görüldüğünde kateterin çıkarılması önerilir. Eğer kateterin fonksiyonu bozulmuşsa, tıkanıklık veya başka bir sorun oluşmuşsa, hemen çıkarılması gerekir. Hastanın genel sağlık durumu, bağışıklık sistemi ve kullanılan tedavi yöntemi, kateterin kalma süresini etkileyebilir. Düzenli takip ve bakım yapılması durumunda, daha uzun süre sorunsuz şekilde kullanılabilmesi mümkün olabilir. Ancak genellikle uzun süreli kullanımı önerilmez. Kullanılacak arteriyel kateter süresi, kliniğin belirlediği protokollere ve rehberlere göre değişir. Bu genel kurallar çerçevesinde kateterin takılı kalma süresi, kısa süreli (birkaç gün ila bir hafta) olarak önerilir.
Arteriyel Kateter Çıkarıldığında İz Kalır Mı?
Takıldığı bölge (genellikle bilek veya kasık) iz bırakma potansiyelini etkileyebilir. Hassas cilt bölgelerinde iz kalma olasılığı daha yüksek olabilir. Kişinin cilt yapısı, yara iyileşme süreci ve cilt elastikiyeti iz kalma durumunu etkileyebilir. Bazı kişilerde cilt daha hızlı iyileşirken, diğerlerinde iz kalabilir. Ne kadar süreyle takılı kaldığı da iz kalma ihtimalini etkileyebilir. Uzun süreli kullanımda ciltte iz bırakma olasılığı artar. Kateter takıldıktan sonra bölgenin düzgün şekilde temizlenmesi ve bakımının yapılması, enfeksiyon riskini azaltabilir.
İz kalma olasılığını düşürebilir. Arteriyel kateter çıkarılma yöntemi de iz kalma üzerinde etkili olabilir. Uzman ellerde çıkarılması, iz kalma riskini en aza indirebilir. Keloid veya hipertrofik skar gelişimine yatkın kişilerde iz kalma olasılığı daha yüksek olabilir. Kateter yerinde enfeksiyon gelişmesi iz kalma riskini artırabilir. Yaşlı bireylerde veya cilt elastikiyeti azalmış kişilerde iz kalma ihtimali artabilir. İyileşme sürecinde uygulanan bakım ve tedavi yöntemleri (örneğin, iz giderici kremler) iz kalma olasılığını etkileyebilir. Bu faktörler göz önünde bulundurularak, arteriyel kateter çıkarıldıktan sonra iz kalma durumu kişiye özgü olarak değişebilir.
